Luizen… hoe bestrijden en voorkomen?

Luizen verspreiden zich in een hoog tempo – vooral bij kinderen. Controleer dus vaak en grijp meteen in als u hoofdluis ontdekt.

Snel naar:

• • Wat is een luis?
• • Levenscyclus van de luis
• • Overdracht van de luis
• • Klachten als er luizen zijn
• • Hoe spoor je de luizen op?
• • Wie behandelen?
• • Hoe het aangetaste haar behandelen?
• • Hoe de omgeving behandelen?
• • Nat-kam methode
• • Preventie

• • Vorm en grootte: Hoofdluizen zijn piepkleine insecten zonder vleugels. Zoals alle insecten hebben ze zes poten waarmee ze zich vasthechten in het haar. Een volwassen luis is zo’n 3-4 mm lang.
• • Kleur: Luizen zijn doorzichtig. Ze zijn daarom moeilijk te ontdekken in haar. Als ze gegeten hebben, krijgen luizen een roodbruine kleur.
• • Woonplaats: Ze leven alleen in menselijk haar. Daar verkiezen ze vaak de warmste plekjes, zoals achter de oren of in de hals.
• • Voeding: Luizen voeden zich met menselijk bloed. Dat doen ze vier keer per dag. Ze bijten zich door de hoofdhuid heen en injecteren hun speeksel. Dat irriteert en veroorzaakt jeuk.
• • Levensduur: Een luis overleeft niet langer dan 30 dagen in het haar. Zonder menselijk haar en bloed kan een luis niet langer dan 2 tot 3 dagen overleven.

1. Luizen planten zich heel snel voort. Een vrouwelijke luis legt gemiddeld 6 eitjes per dag. Ze legt de eitjes, die op roos lijken, dicht bij de hoofdhuid aan de wortel van een haar. Gelijktijdig maakt ze hierbij een soort lijm aan die ze rond het eitje en het haar smeert. Als die lijm droog is, ontstaat er een stevig omhulsel dat zowel rond het eitje als rond het haar zit. Dit omhulsel noemen we een neet.
2. De eitjes komen na 8 tot 10 dagen uit. Dan heb je een nimf (babyluis).
3. Die nimf is na 10 tot 12 dagen een volwassen luis en dus klaar om ook eitjes te leggen.

De overdracht gebeurt in de eerste plaats door dat hoofdluizen van het ene hoofd op het andere kruipen tijdens een intens contact van hoofd tot hoofd. Luizen kunnen van het ene haar naar het andere kruipen.

Het is echter niet uit te sluiten dat een levende luis op een kledingstuk of op lakens terechtkomt en vandaar naar een nieuwe gastheer trekt.

De voornaamste klachten die voorkomen bij een besmetting met luizen zijn jeuk, letsels die op insectenbeten lijken en krabletsels. Maar let op: slechts 1 op 5 kinderen met luizen heeft jeuk. Het is dus perfect mogelijk om hoofdluizen te hebben zonder jeuk of andere klachten.

1. visuele controle: met het blote oog de haren doorzoeken op de aanwezigheid van luizen.
2. luizenkam: het haar kammen van de haarwortel tot de haarpunt. De luizen worden door de kam uit het haar geplukt.
3. nat-kam test: de meest ideale methode om luizen op te sporen. Techniek wordt later uitgelegd.

Alle personen bij wie luizen aangetroffen worden moeten tegelijk behandeld worden. Dus als één persoon van een gezin positief blijkt te zijn moeten ook alle andere gezinsleden nagekeken worden, ook de volwassen. Enkel de personen die positief zijn moeten behandeld worden.

1. nat-kam methode: er wordt enkel gebruik gemaakt van een gewone conditioner of balsem die op nat haar wordt aangebracht en een goede luizenkam. De luizen zullen door het vocht en de conditioner niet meer in staat zijn om te bewegen, ze blijven in het schuim kleven. Daardoor wordt het gemakkelijker om de luizen uit te kammen met de luizenkam.
2. chemische producten: het product (lotion, shampoo, spray) doodt luizen met een insecticide. Er zijn verschillende insecticiden op de markt. Opgelet: geen enkel product kan alle eitjes doden en dus wordt er aangeraden de behandeling na 7 dagen nog eens te herhalen. Er is echter ook resistentie mogelijk!
3. niet chemische alternatieven: het product doodt de luizen op een mechanische manier. Het verstopt het ademhalingssysteem van de luizen waardoor ze niet langer kunnen ademen. Hierdoor sterven ze door verstikking en uitdroging. Er is geen resistentie mogelijk bij deze methode.
4. een combinatie van nat-kam methode met een product

Een nieuwe besmetting vanuit besmette voorwerpen (kammen, haaraccessoires, kledij, lakens…) is een veel minder frequente weg maar kan niet helemaal uitgesloten worden. De omgeving moet dus ook behandeld worden!

1. Kammen en haaraccessoires reinigen en eventueel 30sec in water van 60° C te leggen.
2. Beddengoed, kledij, pluchen knuffels kunnen gereinigd worden door een warme was (>60°C), vervolgens wordt alles in de droogkast gestopt. Er bestaan reeds speciale wasproducten om kledij en andere te reinigen.
3. Zaken die niet gewassen kunnen worden kunnen enkele dagen in de diepvries gelegd worden of 14 dagen in een hermetisch afgesloten plastic zak gestoken worden.
4. Het is niet nodig om meubels, tapijten,… te wassen of desinfecteren. Luizen die hierop terechtkomen hebben heel weinig overlevingskansen.

1. Nat maken: bij voorkeur wordt het haar eerst gewassen. Als het haar niet gewassen wordt volstaat het om het haar te spoelen zodat het druipnat is.
2. Conditioner: vanaf nu zit het kind het best met het hoofd voorover gebogen. Breng een grote hoeveelheid conditioner aan op het haar. Zorg ervoor dat het haar overal ingestreken is. Doorkam het haar met een gewone kam van achter naar voor (dus van de nek naar het voorhoofd toe) om alle knopen uit het haar te verwijderen.
3. “Nat kammen”: doorkam het haar zorgvuldig met een goede luizenkam. Het beste begin je aan het ene oor te kammen van achter naar voor en werk je geleidelijk naar het ander oor toe. Luizen zitten zo dicht mogelijk tegen de hoofdhuid en veel minder in de haarstrengen zelf. Zorg er daarom voor dat de kam altijd in contact komt met de hoofdhuid. Veeg na elke kambeweging de kam af met een stukje wit papier (keukenrol). Neten of luizen kun je uit de tanden van de kam verwijderen met een tandenstoker.
4. Conditioner uitspoelen: De conditioner wordt uit het haar gespoeld en het druipnatte haar wordt van voor naar achter gekamd met een gewone kam om knopen te verwijderen.
5. “Nat kammen”: het haar wordt opnieuw systematisch gekamd met de luizenkam maar dit keer van voor naar achter en opnieuw strook per strook van het ene oor naar het andere oor. Let er op dat de behaarde hoofdhuid volledig gekamd wordt en dat de kam na elke kambeweging afgeveegd wordt aan het papier.

Opmerking: indien de nat-kam methode als enige behandeling wordt gebruikt moet deze om de drie-vier dagen herhaald worden.

Om een besmetting van uw kind te voorkomen, grijpt u bij een luizenplaag best snel en preventief in.

1. Vermijd het uitwisselen van borstel, kam, haargerief, mutsen, ….
2. Controleer de haren regelmatig
3. Gebruik eventueel een preventieve spray die luizen op een afstand houdt.